Projekt okładki, skład komputerowy oraz druk serii książek autorstwa Alfreda Skorupki.
„Filozoficzne aspekty teorii cywilizacji Fernanda Braudela” oraz „Max Weber jako prekursor filozofii cywilizacji”

Wstęp autora:
Fernand Braudel (1902–1985) jest jednym z najwybitniejszych histo­ryków XX wieku. Ten Francuz rozsławił swe nazwisko badaniami nad ka­pitalizmem, historią Morza Śródziemnego, lecz także – co mnie szczególnie interesuje – cywilizacjami. Zajmuję się bowiem filozofią cywilizacji i dla­tego z uwagą przeczytałem książkę Braudela poświęconą temu zagadnieniu pt. Gramatyka cywilizacji.1 Ważnym pojęciem w poglądach tego uczonego jest tzw. długie trwanie. Chodzi w nim o podejmowanie w historii tematów czy raczej czynników, które rozciągnięte są w czasie i trwają przez wiele stuleci. Takim właśnie czynnikiem kształtującym „długie trwanie” społeczeństw są cywilizacje. Wśród badaczy cywilizacji znanych w Polsce wymienia się przede wszystkim Feliksa Konecznego, Oswalda Spenglera, Arnolda Toynbee’ego i Samuela Huntingtona, natomiast prace Braudela z tej dziedziny są słabo znane i niezbyt często popularyzowane. A jednak bezsprzecznie wniósł on wiele cennych spostrzeżeń dla rozumienia obrazu współczesnych cywilizacji. Toteż, moja praca ma na celu spopularyzować jego poglądy w tej dyscyplinie.

Wstęp autora:
Max Weber wraz z Emilem Durkheimem i Karolem Marksem jest uznawany za ojca nowoczesnej socjologii. Jednak w tej niedużej pracy nie tyle akcentujemy jego znacznie dla socjologii, ile wkład Webera w filo­zofię cywilizacji. Ten niemiecki socjolog dokonał bowiem w swych dzie­łach gruntownej analizy głównych religii świata, a jak pisali Ch. Dawson i S. Huntington – wielkie religie wyznaczają główne ludzkie społeczności. Toteż, rozważania Webera mają znaczenie dla filozofii cywilizacji, gdyż był jej prekursorem, tworząc na początku XX wieku. Nasza praca jest nieduża, ponieważ wiele analiz niemieckiego socjologa ma już znaczenie historyczne (np. opisuje on szeroko Chiny pod panowaniem cesarzy). Jako filozof, wyakcentowałem więc jedynie filozo­ficzne treści dzieł Webera, które mają odniesienie do współczesności. W Polsce najbardziej znanym badaczem cywilizacji jest rodzimy historyk – Feliks Koneczny, który pisał swoje książki głównie w okresie międzywojennym. Koneczny uważał cywilizację łacińską (tj. zachodnią) za najwyższą z cywilizacji, a za jej najważniejszą cechę uznawał instytucję Kościoła katolickiego i jego naukę. W tym punkcie polski uczony jest tro­chę podobny do Webera, który również za najwyższą z cywilizacji uzna­wał naszą społeczność, ale już – za jej najwyższe dokonanie uważał naukę protestantów. Koneczny jest w naszym kraju dość dobrze znany, natomiast niemiecki socjolog znacznie mniej; dlatego, myślę, że warto zapoznać się z naszą książeczką, aby mieć porównanie do Konecznego – jak niemiecki badacz, piszący prawie w tym samym czasie co Polak, zapatrywał się na główne cywilizacje świata. W pierwszej części pracy przedstawiamy poglądy Webera na cywili­zacje: chińską, japońską, indyjską, żydowską i zachodnią. Poglądy te ko­mentujemy z punktu widzenia współczesnych badaczy i własnych przemy­śleń. Pewnym brakiem teorii naszego uczonego jest to, że nie zajął się bliżej dwiema wielkimi cywilizacjami: islamską i prawosławną.W drugiej części książeczki prezentujemy koncepcje państwa i polity­ki niemieckiego socjologa, które są kluczowe dla zrozumienia dzisiejszego, globalizującego się świata i nie straciły wiele na aktualności. Również te poglądy obdarzamy komentarzem. Chociaż dla zrozumienia współczesnego obrazu cywilizacji, przede wszystkim trzeba znać dzieła Huntingtona i Fukuyamy, to jednak, uważam, że warto też orientować się w koncepcjach Webera, gdyż był on bez wątpie­nia prekursorem filozofii cywilizacji.

• ◄ poprzednia aktualność
• 67 / 81
• następna aktualność ►